Baza wiedzy

Kiedy można powołać się na niedozwoloną dyskryminację na rynku Unii Europejskiej?

18.11.2020

Codzienna działalność polskich firm w Unii Europejskiej to wiele niejasnych przepisów i mnożące się praktyki protekcjonistyczne innych państw członkowskich UE. Narzędziem do ochrony przed nimi może być powołanie się na artykuł 18 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Art. 18 TFUE:

W zakresie zastosowania Traktatów i bez uszczerbku dla postanowień szczególnych, które one przewidują, zakazana jest wszelka dyskryminacja ze względu na przynależność państwową.

Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, mogą przyjąć wszelkie przepisy w celu zakazania takiej dyskryminacji.

Tym samym na zakaz dyskryminacji można powołać się ilekroć korzysta się z jednej z 4 swobód gwarantowanych przez TFUE (swoboda świadczenia usług, przedsiębiorczości, przemieszczania się i przepływu kapitału). Gdy przedsiębiorca z siedzibą w Polsce zidentyfikuje, że jego konkurent z siedzibą w innym państwie członkowskim jest traktowany przez prawo tego kraju lepiej od niego, np. w ramach swobody świadczenia usług, powinien w sporze z urzędem lub w sądzie powołać się na art. 18 TFUE.

Zakaz dyskryminacji dotyczy również swobody świadczenia usług uregulowanej w TFUE. Prawo to obejmuje uprawnienie odbiorcy usług do udania się do innego kraju w celu ich uzyskania. Co więcej, każdy obywatel Unii Europejskiej ma prawo to swobodnego poruszania się na jej terytorium i swobody wybrania miejsca zamieszkania (por. pkt 15 wyroku TSUE o sygn. 274/96).

W innym ze swych orzeczeń TSUE stwierdził, że przez zakaz wszelkiej dyskryminacji ze względu na narodowość należy rozumieć sytuację, w której każda osoba znajdująca się w sytuacji regulowanej przez prawo Unii Europejskiej (np. jedną z 4 swobód), powinna być traktowana w sposób całkowicie równy z osobami pochodzącymi właśnie z tego kraju członkowskiego w którym się znajduje (por. pkt 10 wyroku TSUE o sygn. 186/87)

Sądząc po specyfice działalności, firmy świadczące usługi transportowe w krajach UE znajdują się w zakresie działania wszystkich 4 swobód traktatowych.

Z kolei w sprawach podatkowych TSUE orzekł, że krajowe przepisy podatkowe mogą zostać uznane za zgodne z postanowieniami TFUE dotyczącymi swobodnego przepływu kapitału jedynie pod warunkiem, że odmienne traktowanie dotyczy sytuacji, które nie są obiektywnie porównywalne lub gdy jest ono uzasadnione nadrzędnymi względami interesu ogólnego (por. pkt 99 wyroku TSUE o sygnaturze C‑25/10).

Zasadę niedyskryminacji powinno się również interpretować według zasady, że różne sytuacje nie mogą być interpretowane w taki sam sposób. Z kolei porównywalne sytuacje nie mogą być traktowane w sposób różny. Odejście od tych zasad może mieć jedynie miejsce jeśli jest dokonane w oparciu o obiektywne kryteria, niezależne od narodowości osób których dotyczą i proporcjonalne do celów którym służą (por. C-148/02, pkt 31).